Hạ viện Mỹ hôm 3.10 bãi nhiệm ông Kevin McCarthy trong động thái chưa từng có tiền lệ,óngbỏngcuộcđuavàoghếChủtịchHạviệnMỹnhà cái uy tín 2022 dẫn đến một cuộc bỏ phiếu để tìm người lãnh đạo cơ quan hiện do đảng Cộng hòa kiểm soát. Theo tờ The Washington Post, dù Hạ viện tê liệt cho đến tuần tới, nhiều nghị sĩ vẫn tập trung tại Washington để họp với những người muốn trở thành chủ tịch, cũng như những người muốn thăng tiến trong nội bộ Cộng hòa.
Chủ tịch Hạ viện tạm quyền là ông Patrick McHenry cho hay các nghị sĩ Cộng hòa sẽ tập trung chọn ứng viên vào ngày 10.10, và Hạ viện có thể bỏ phiếu trong phiên họp một ngày sau đó.
Các hạ nghị sĩ Scalise, Jordan, Hern và Emmer (từ trái qua)
FOX NEWS
Các ứng viên tiềm năng
Một trong những ứng viên đầu tiên tuyên bố chạy đua là ông Steve Scalise (58 tuổi), lãnh đạo phe đa số và là nhân vật số 2 của đảng Cộng hòa tại Hạ viện. Đài CBS dẫn lời ông tuyên bố rằng mình có "một thành tích đã được chứng minh về việc tập hợp nhiều quan điểm đa dạng để xây dựng sự đồng thuận mà nhiều người tưởng là không thể".
Nghị sĩ Tom Emmer, phó lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện, cho rằng ông Scalise sẽ là một chủ tịch tốt. Bản thân ông Emmer cũng được đồn đoán có khả năng tranh cử chiếc ghế trống. Ông Scalise là người bỏ phiếu ủng hộ thông qua gói viện trợ 300 triệu USD dành cho Ukraine hồi tuần trước, dù chính phủ muốn viện trợ thêm hàng tỉ USD.
Ông Jim Jordan (59 tuổi), Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện, cũng đã tham gia cuộc đua. "Rất nhiều người liên hệ đề nghị tôi làm, và tôi nghĩ chúng tôi có thể làm được", ông phát biểu. Trong thư kêu gọi ủng hộ, ông nhắc lại thành tích của mình về vấn đề nhập cư và giám sát chính phủ. Ông cho biết mình phản đối viện trợ thêm cho Ukraine, sau khi bỏ phiếu bác bỏ gói viện trợ hồi tuần trước. Ông nhấn mạnh rằng vấn đề cấp bách của người Mỹ không phải là Ukraine mà là tình hình biên giới và tội phạm trong nước.
Ứng viên thứ 3 lộ diện là ông Kevin Hern (62 tuổi), đứng đầu Ủy ban Nghiên cứu Cộng hòa. Ông được ủng hộ bởi một số nghị sĩ Cộng hòa từng bỏ phiếu chống khi Hạ viện bầu chọn ông McCarthy hồi tháng 1. Ông Hern là một trong 117 hạ nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu phản đối gói viện trợ Ukraine hồi tuần trước.
Dự kiến có thêm các nhân vật Cộng hòa công bố ứng cử chức Chủ tịch Hạ viện trong vài ngày tới. Đây là vị trí quyền lực thứ 3 sau tổng thống và phó tổng thống. Trong trường hợp tổng thống và phó tổng thống mất khả năng lãnh đạo thì Chủ tịch Hạ viện sẽ tạm thời đứng đầu chính phủ Mỹ.
Nhiều thách thức
Toàn bộ Hạ viện sẽ bầu chọn chủ tịch mới. Tuy nhiên, giới phân tích dự báo phe Dân chủ thiểu số hầu như chắc chắn đều phản đối mọi ứng viên Cộng hòa. Điều này có nghĩa là đảng Cộng hòa phải đạt đồng thuận nội bộ để xác định ứng viên, nhằm có đủ 217 phiếu cần thiết tại Hạ viện hiện có 433 nghị sĩ đang làm việc.
Tình trạng tê liệt của Hạ viện đã ảnh hưởng đến các ban ngành của chính phủ vì không có nghị quyết hay biện pháp nào được thông qua. Tổng thống Joe Biden nói rằng chính phủ liên bang "có rất nhiều việc phải làm" để đạt thỏa thuận chi tiêu trong vài tuần tới. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh "hơn mọi thứ, chúng ta cần thay đổi bầu không khí độc hại này" ở Washington. "Chúng ta có những bất đồng lớn, nhưng cần thôi xem nhau như kẻ thù, chúng ta cần nói chuyện với nhau", ông Biden nói.
Giới quan sát cho rằng bất cứ ứng viên nào may mắn giành đủ số phiếu cũng sẽ đối diện nhiều áp lực lớn từ lưỡng đảng, liên quan các quyết sách quan trọng như kế hoạch ngân sách cũng như viện trợ Ukraine. Người đắc cử cũng sẽ có nguy cơ rơi vào chính "chiếc bẫy" khiến ông McCarthy mất chức. Lo ngại khả năng đó, hạ nghị sĩ Cộng hòa Carlos Gimenez tuyên bố sẽ không ủng hộ ứng viên nào cho đến khi cải cách quy chế. Lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện, nghị sĩ Cộng hòa Mitch McConnell, nói rằng ông có lời khuyên duy nhất cho các hạ nghị sĩ Cộng hòa là cho dù ai làm chủ tịch, hãy hủy bỏ cơ chế kiến nghị bỏ phiếu bãi nhiệm từ một nghị sĩ.
Cựu Tổng thống Trump hầu tòa trong vụ kiện "đánh vào túi tiền"
Ông Trump không tham gia
TheoThe Hill, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ý loại trừ khả năng tranh cử chức Chủ tịch Hạ viện, sau khi một số hạ nghị sĩ Cộng hòa đề xuất ông. Ông cho biết mình "hoàn toàn tập trung" vào chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024. "Nếu có thể, tôi sẽ giúp họ. Nhưng chúng tôi có một số người tuyệt vời trong đảng Cộng hòa có thể làm tốt chức Chủ tịch Hạ viện", ông nói. Ban vận động chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Trump đã gây quỹ hơn 45,5 triệu USD trong quý 3 năm nay, cao hơn gần 30% so với quý 2. Liên quan vụ kiện dân sự đang được xét xử tại bang New York cáo buộc ông Trump và Tập đoàn Trump Organization thổi phồng giá trị tài sản để hưởng lợi về chính sách vay tiền và bảo hiểm, cựu tổng thống vừa chính thức kháng cáo, đề nghị bác bỏ vụ việc.